1997, ντοκιμαντέρ, ΒΕΤΑ, έγχρωμη, 55΄
Μια αφήγηση συγκινητική και χωρίς παραχωρήσεις. Όταν μεταδόθηκε για πρώτη φορά η ΕΡΤ δέχτηκε περί τα 2.000 τηλεφωνήματα τηλεθεατών που ζητούσαν την επανάληψή της και (για πρώτη φορά στην ιστορία της ελληνικής τηλεόρασης) ξαναπαίχτηκε σε 3 μέρες. Εμφανίζονται οι Μανώλης Γλέζος, Χαρίλαος Φλωράκης, οι αξιωματικοί του Εθνικού Στρατού (που πολέμησαν σε Ελ Αλαμέιν, Ρίμινι, Δεκέμβρη και Εμφύλιο) στρατηγός Κουμανάκος, στρατηγός Σοφοκλής Τζανετής, στρατηγός Κόρκας –Ιερολοχίτης το 1944. Επίσης οι αξιωματικοί του ΕΛΑΣ και του Δημοκρατικού Στρατού Βασίλης Βενετσανόπουλος, Αλέκος Παπαγεωργίου, Στέφανος Παπαγιάννης, η αντάρτισσα του Δημοκρατικού Στρατού Κατίνα Δημητρίου, ο καπετάνιος του λόχου «Λόρδος Βύρων» του ΕΛΑΣ Μάνος Ζαχαρίας, ο ιστορικός και αντιστασιακός της ΕΠΟΝ Φίλιππος Ηλιού, ο δημοσιογράφος και ιστοριογράφος Βάσος Μαθιόπουλος (αποκάλυψε την Αγγλο-Γερμανική Συμφωνία του τέλους της Κατοχής).
Ειδικό Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής στο Διεθνές Φεστιβάλ Τηλεοπτικών Προγραμμάτων (F.I.P.A.) του Μπιαρίτζ το 1997.
Η εξάωρη βερσιόν «Βίοι Παράλληλοι του Εμφυλίου» πήρε το ετήσιο βραβείο καλύτερης εκπομπής πληροφόρησης στην Ελλάδα το 1997.
Το ΒΗΜΑ, 04/06/2000Ο ελληνικός εμφύλιος σε 360 λεπτά Ο εθνικός διχασμός βρίσκεται στο επίκεντρο της σειράς ντοκυμαντέρ έξι ωριαίων επεισοδίων που θα αρχίσει να μεταδίδεται από αύριο στη Νέα Ελληνική Τηλεόραση Σπάνια κινηματογραφικά ντοκουμέντα και ταινίες που γυρίστηκαν από τον Δημοκρατικό Στρατό, μαρτυρίες δεκάδων προσώπων που έζησαν ταγμένοι στη μία ή στην άλλη πλευρά ή έστω μελέτησαν την περίοδο του μετακατοχικού εθνικού διχασμού αλλά και κινηματογραφικές ομιλίες τριών εκ των σημαντικότερων ιστορικών προσωπικοτήτων της εποχής: του Γουίνστον Τσόρτσιλ, του Χάρι Τρούμαν και του Τζορτζ Μάρσαλ. Αυτά είναι μερικά μόνο από όσα περιλαμβάνονται στη σειρά «Βίοι παράλληλοι του Εμφυλίου» που, αποτελούμενη από έξι επεισόδια ωριαίας διάρκειας το καθένα, θα αρχίσει να προβάλλεται από αύριο στη Νέα Ελληνική Τηλεόραση. Πρόκειται για μια σειρά των Ροβήρου Μανθούλη, Πάνου Καραμπίνη και Κωνσταντίνου Μωριάτη, η οποία αποτελεί την «εξέλιξη» ενός ωριαίου ντοκυμαντέρ που γυρίστηκε το 1997 με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 50 χρόνων από το Δόγμα Τρούμαν για τη γαλλική και τη γερμανική τηλεόραση. Και ωστόσο, όπως λέει ο σκηνοθέτης Ροβήρος Μανθούλης, «η εξιστόρηση της πιο σημαδιακής ίσως δεκαετίας του 20ού αιώνα, μιας περιόδου τόσο πλούσιας σε γεγονότα αλλά και σε ανθρώπινες περιπέτειες, είναι φυσικό να μη χωρά σε μία μόλις ώρα. Η τόσο περιορισμένη διάρκεια είχε ως αποτέλεσμα να παραμεριστούν πολλές συνεντεύξεις και ντοκουμέντα που είχαμε καταφέρει να συλλέξουμε. Ετσι λοιπόν υποσχεθήκαμε να επανέλθουμε με μια πολύωρη σειρά που στην προκειμένη περίπτωση έχει ένα ύφος πιο τηλεοπτικό». Στο νέο αυτό εγχείρημα υπάρχουν, όπως εξηγεί ο Ροβήρος Μανθούλης, δύο βασικές τροποποιήσεις: «Αφενός μεν οι ίδιοι άνθρωποι που μιλούσαν στο ωριαίο ντοκυμαντέρ εμφανίζονται και πάλι με το σύνολο των καταθέσεών τους, οι οποίες τότε, λόγω ελλείψεως χρόνου, είχαν συρρικνωθεί δραματικά, ενώ παράλληλα καινούργια πρόσωπα προστίθενται κυρίως από την πλευρά του Εθνικού Στρατού». Ποιες ήταν οι κύριες δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι δημιουργοί; «Οι όποιες δυσχέρειες προέκυψαν βασικά στο πρώτο εγχείρημα» εξηγεί ο Ροβήρος Μανθούλης. «Με δεδομένο ότι το ντοκυμαντέρ προοριζόταν εν πολλοίς για ξένα τηλεοπτικά δίκτυα οφείλαμε να είμαστε πολύ πιο ξεκάθαροι ως προς το τι ακριβώς εξιστορούσαμε. Η βασική δυσκολία ήταν να βρεθεί η «αρχή του κουβαριού» καθώς τα γεγονότα ήταν αλληλένδετα και μας οδηγούσαν στο να πιάσουμε το νήμα όλο και πιο μπροστά. Οι διαφορετικές εκτιμήσεις γύρω από την αρχή του Εμφυλίου μάς οδηγούσαν στα γεγονότα της Κατοχής, αυτά στη δικτατορία του Μεταξά και ακόμη παλαιότερα, για να φθάσουμε τελικά στις πρώτες δεκαετίες του αιώνα».
Το χρονικό αυτό του Εμφυλίου είναι χωρισμένο σε έξι φάσεις: Αθήνα, μήλον της Εριδος (Από την Απελευθέρωση στον Δεκέμβρη), Με τα παραδοθέντα όπλα παρά πόδας (Από τη Βάρκιζα στο Λιτόχωρο και στο Δημοψήφισμα), Τρούμαν εναντίον Μάρκου (Από την ίδρυση του Δημοκρατικού Στρατού στο Δόγμα Τρούμαν), Κλιμάκωση ψυχρού και θερμού πολέμου (Από την 3η Ολομέλεια στη Μάχη της Κόνιτσας και του Γράμμου), Υστατη αδελφοκτονία (Από τον ελιγμό του Βίτσι στη μάχη του Βίτσι), Αρχή του τέλους (Από την κατάληψη του Καρπενησιού στην ήττα και στην εξορία). «Το πρόβλημα ξεκινά από τη στιγμή που οι ομιλούντες είναι άνθρωποι που έχουν προσωπικά βιώματα των εξιστορούμενων γεγονότων» σχολιάζει ο Ροβήρος Μανθούλης αναφερόμενος στο ζήτημα της αντικειμενικότητας. «Σε όλες τις μαρτυρίες που έχουν χρησιμοποιηθεί αναμφίβολα υπεισέρχεται ο παράγοντας μνήμη που είναι πολύ προσωπικός και σαφώς μη αντικειμενικός. Στην προκειμένη περίπτωση λοιπόν η προσπάθεια εστιάστηκε στο να έρχονται οι δύο πλευρές είτε σε αντίθεση, οπότε η μία αναιρεί την άλλη, είτε σε συμφωνία. Ετσι εδώ μεγάλος είναι ο ρόλος του θεατή ο οποίος επεξεργάζεται τα στοιχεία και βγάζει τα δικά του συμπεράσματα. Πρόκειται σαφώς για μια σειρά-αφορμή για συζήτηση».
ΙΣΜΑ Μ. ΤΟΥΛΑΤΟΥ
Τα Επίκαιρα του Φίνου 1944, απόσπασμα απο την ταινία Βίοι παράλληλοι του Εμφυλίου
Ροβήρος Μανθούλης 